سوره نوح
| < معارج - جن > | |
|---|---|
|
| |
| شماره سوره | ۷۱ |
| جزء | ۲۹ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۷۱ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۲۸ |
| تعداد کلمات | ۲۲۷ |
| تعداد حروف | ۹۶۵ |
سوره نوح هفتاد و یکمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۲۹ جای دارد. نام‌گذاری این سوره به نام نوح به دلیل پرداختن به داستان حضرت نوح(ع) است. این سوره ترسیمی است از بیان مبارزه دائمی طرفداران حق و باطل و برنامه‌هایی که طرفداران حق در مسیر خود باید به کار بندند. این سوره از سوره‌های مفصلات یعنی سوره‌های نسبتا کوچک قرآن است.
دو آیه تاخیر اجل و طلب غفران برای خود و مؤمنان از آیات مشهور این سوره است. در فضیلت تلاوت این سوره نقل شده هر كس سوره نوح (ع) را قرائت كند، از مؤمنانی است كه دعای حضرت نوح (ع) شامل حال او می‌شود.
معرفی سوره
نام‌گذاری
نام‌گذاری این سوره به نام «نوح» را به دلیل شرح داستان حضرت نوح(ع) از ابتدا تا انتهای این سوره دانسته‌اند.
محل و ترتیب نزول:
سوره نوح جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، هفتاد و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف نیز هفتاد و یکمین سوره است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره نوح ۲۸ آیه، ۲۲۷ کلمه و ۹۶۵ حرف دارد و از نظر حجم جزو سوره‌های مفصلات (سوره‌های نسبتاً کوچک قرآن) است. این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اند که گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.
محتوی سوره
داستان نوح و سرگذشت قوم او در سوره‌های متعددی از قرآن اشاره شده؛ ولی آنچه در سوره نوح (ع) آمده قسمت خاصی از زندگی اوست که در جای دیگری به این سبک نیامده‌است. در این سوره به دعوت مستمر او به سوی توحید و کیفیت این دعوت و چگونگی برخورد حضرت نوح(ع) با قوم لجوج خود که حاضر به ایمان آوردن نبودند، پرداخته شده است.
در این سوره مطالب دیگری متناسب با داستان حضرت نوح مطرح شده است.
- نقل نصایح و مواعظ حضرت نوح
- تأکید بر تقوای الهی و اطاعت از خدا و پیامبرش
- شمارش نعمت‌های خدا و آثار و نشانه‌های توحید
- ذکر اصول عقیدتی، فقهی، اخلاقی و اجتماعی
- دعاهای آموزنده حضرت نوح و شیوه دعا کردن.
| تلاش خستگی‌ناپذیر حضرت نوح برای هدایت انسان‌ها | |||||||||||||||
| گفتار دوم؛ آیه ۲۱-۲۸ هلاکت قوم حضرت نوح | گفتار اول؛ آیه ۱-۲۰ اقدامات حضرت نوح برای هدایت و نجات قومش | ||||||||||||||
| مطلب اول؛ آیه ۲۱-۲۳ علت عذاب؛ پیروی قوم نوح از رهبران فاسد | اقدام اول؛ آیه ۱-۴ ابلاغ پیام توحیدی خود به مردم | ||||||||||||||
| مطلب دوم؛ آیه ۲۴-۲۷ تقاضای نوح از خدا برای نزول عذاب بر کافران | اقدام دوم؛ آیه ۵-۹ دعوت مستمر مردم به توحید | ||||||||||||||
| مطلب سوم؛ آیه ۲۸ دعای نوح برای مؤمنان | اقدام سوم؛ آیه ۱۰-۱۲ دعوت مردم به توبه از گناهان | ||||||||||||||
| اقدام چهارم؛ آیه ۱۳-۲۰ احتجاج با مشرکان و اثبات ربوبیت خدا | |||||||||||||||
نکات تفسیری
چند نکته تفسیری ذیل برخی از آیات سوره نوح ارائه شده است
اصول سه‌گانه دعوت حضرت نوح(ع)
آیه سوم سوره نوح «أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ» را دربردارنده اصول سه‌گانه دعوت حضرت نوح(ع) دانسته‌اند. علامه طباطبایی بخش اول آیه «أَنِ اعْبُدُوا اللهَ» را نشان‌دهنده شناخت قوم نوح نسبت به خدا می‌داند؛ ولی آنها چون وثنی بودند به جای پرستش خدا، بت‌ها را به عنوان شفیع نزد خدا عبادت می‌کردند؛ به همین دلیل اصل اول دعوت نوح را دعوت به توحید در عبادت معرفی می‌کند. دومین اصل برگرفته از عبارت «وَ اتَّقُوهُ» اجتناب از گناهان کبیره و صغیره یعنی شرک و پایین‌تر از آن و در مقابل آن انجام اعمال صالحی است که نباید ترک شود. اصل سوم از فراز سوم آیه «وَ أَطِيعُونِ» گرفته شده که آن را اطاعت از نوح، تصدیق رسالتش و گرفتن معالم دین از او دانسته‌اند.
کسب رحمت و برکت با استغفار
آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره نوح «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُ‌وا رَ‌بَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارً‌ا يُرْ‌سِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَ‌ارً‌ا وَيُمْدِدْكُم بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارً‌ا» استغفار را از جمله راه‌های کسب رحمت و برکت خداوند معرفی کرده‌است. ذیل این آیات روایاتی وارد شده که جلب منفعت و رحمت خداوند را منوط به طلب آمرزش از خداوند کرده‌است.
آیات مشهور
دو آیه ۴ و ۲۸ سوره نوح درباره تاخیر زمان مرگ و طلب غفران برای خود و مؤمنان از آیات مشهور و نامدار این سوره است.
آيه تأخیر اجل (۴)
«يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْ‌كُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى ۚ إِنَّ أَجَلَ اللَّـهِ إِذَا جَاءَ لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ﴿۴﴾»
([تا] برخى از گناهانتان را بر شما ببخشايد و [اجل] شما را تا وقتى معين به تأخير اندازد. اگر بدانيد، چون وقت مقرر خدا برسد، تأخير بر نخواهد داشت.)
به تأخیر افتادن اَجَل یا زمان مرگ انسان از مباحث کلامی است که ذیل آیه چهارم سوره نوح به آن پرداخته شده است. در این آیه خطاب به مشرکان آمده است در صورت ایمان به اصول سه‌گانه دعوت حضرت نوح(ع) گناهان شما بخشیده و اجل شما به تأخیر می‌افتد.
بسیاری از مفسران شیعی طبق مفاد این آیه «اجل» را به «اجل معلق» و اجل مسمی یا «اجل نهایی» و به تعابیر دیگر به اجل نزدیک و دور یا اجل مشروط و اجل مطلق تقسیم کرده‌اند؛ بر این اساس «اجل معلق» به وسیله راهکارهایی از جمله استغفار قابل تأخیر است و اجل نهایی که از آن به «اجل الله» نیز تعبیر شده، حتمی است و قابل تغییر نیست. علامه طباطبایی تأخير مرگ تا اجلى معين را در این آیه، نتيجه عبادت خدا، تقوى و اطاعت رسول دانسته و اینکه به كفار وعده داده شده اگر صاحب ايمان و تقوا و اطاعت شوند، اجل كوتاه‌ترشان را تا اجل مسمى به تأخير مىاندازد.
تأخیر اجل مورد تایید روایات نیز واقع شده است. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است «مَنْ یَمُوتُ بالذُنوب أَکْثَرُ مِمَّنْ یَمُوتُ بالآجال وَ مَنْ یَعیشُ بالإحْسان أَکْثَرُ ممَّن یَعیشُ بالأَعمار؛ آنها كه بر اثر گناهان مىميرند بيش از آنها هستند كه به مرگ الهى از دنيا مى‌روند و كسانى كه بر اثر نيكوكارى عمر طولانى پيدا مى‌كنند بيش از كسانى هستند كه بر اثر عوامل طبيعى عمرشان زياد مىشود»
آیه طلب غفران بر ای پدر و مادر و خویشان(۲۸)
آیه ۲۸ سوره نوح درباره طلب غفران برای خود، والدین و مؤمنان از دعاهای قرآنی مشهوری است که در قنوت نماز نیز خوانده می‌شود.
«رَّ‌بِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارً‌ا﴿۲۸﴾»
(پروردگارا، بر من و پدر و مادرم و هر مؤمنى كه در سرايم درآيد و بر مردان و زنان با ايمان ببخشاى و جز بر هلاكت ستمگران ميفزاى.)
طلب آمرزش از سوی حضرت نوح(ع) را به دلیل امکان ترک اولایی دانسته‌اند که ممکن است از سوی او سر زده باشد همچنانکه اولیاء الله بعد از همه تلاشی که در راه خدا از خود نشان می‌دهند باز خویش را مقصر می دانند تا هرگز گرفتار غرور نشوند. علامه طباطبایی منظور از «ولمن دخل بیتی» را اقوام و خویشان مؤمن و منظور از «و للمومنین و المومنات» را همه مران و زنان مؤمن تا روز قیامت دانسته است. به نظر وی واژه تبار اشاره به هلاکتی است که در آخرت باعث عذاب اخروی و در دنیا باعث نابودی می‌گردد. و این همان گمراهی و غرق شدن قوم نوح است. فراز هایی از آیه ۲۸ سوره نوح در رکعت دوم نماز فرزند برای پدر ومادر که مشهور به نماز والدین است ده مرتبه خوانده می شود.
فضیلت و خواص
در فضیلت تلاوت سوره نوح از پیامبر اسلام (ص) نقل شده هر كس سوره نوح را قرائت كند، از مؤمنانی است كه دعای حضرت نوح(ع) شامل حال او می‌شود. از امام صادق (ع) نیز روایت است هر كس كه به خدا ایمان دارد و كتابش را قرائت می‌كند، قرائت سوره نوح را رها نكند. هر بنده‌ای كه با امید به پاداش الهی و شكیبایی در راه خدا سوره نوح را در نمازهای واجب و مستحب خود بخواند خداوند او را در خانه‌های نیكوكاران مسكن دهد. در برخی روایات برای قرائت این سوره خواصی چون رهایی از اسارت، سلامتی در سفر و بهبود وضعیت مالی و همچنین برآورده شدن حاجات نقل شده است.
جستارهای وابسته
متن سوره
سوره نوح
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ إِنَّا أَرْ‌سَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ أَنْ أَنذِرْ قَوْمَكَ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿١﴾ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُّبِينٌ ﴿٢﴾ أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ ﴿٣﴾ يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْ‌كُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى ۚ إِنَّ أَجَلَ اللَّـهِ إِذَا جَاءَ لَا يُؤَخَّرُ ۖ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٤﴾ قَالَ رَ‌بِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَنَهَارً‌ا ﴿٥﴾ فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعَائِي إِلَّا فِرَ‌ارً‌ا ﴿٦﴾ وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّ‌وا وَاسْتَكْبَرُ‌وا اسْتِكْبَارً‌ا ﴿٧﴾ ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهَارً‌ا ﴿٨﴾ ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنتُ لَهُمْ وَأَسْرَ‌رْ‌تُ لَهُمْ إِسْرَ‌ارً‌ا ﴿٩﴾ فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُ‌وا رَ‌بَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارً‌ا ﴿١٠﴾ يُرْ‌سِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَ‌ارً‌ا ﴿١١﴾ وَيُمْدِدْكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارً‌ا ﴿١٢﴾ مَّا لَكُمْ لَا تَرْ‌جُونَ لِلَّـهِ وَقَارً‌ا ﴿١٣﴾ وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَارً‌ا ﴿١٤﴾ أَلَمْ تَرَ‌وْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّـهُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا ﴿١٥﴾ وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُورً‌ا وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَ‌اجًا ﴿١٦﴾ وَاللَّـهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْ‌ضِ نَبَاتًا ﴿١٧﴾ ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيهَا وَيُخْرِ‌جُكُمْ إِخْرَ‌اجًا ﴿١٨﴾ وَاللَّـهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْ‌ضَ بِسَاطًا ﴿١٩﴾ لِّتَسْلُكُوا مِنْهَا سُبُلًا فِجَاجًا ﴿٢٠﴾ قَالَ نُوحٌ رَّ‌بِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَاتَّبَعُوا مَن لَّمْ يَزِدْهُ مَالُهُ وَوَلَدُهُ إِلَّا خَسَارً‌ا ﴿٢١﴾ وَمَكَرُ‌وا مَكْرً‌ا كُبَّارً‌ا ﴿٢٢﴾ وَقَالُوا لَا تَذَرُ‌نَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُ‌نَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرً‌ا ﴿٢٣﴾ وَقَدْ أَضَلُّوا كَثِيرً‌ا ۖ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلَالًا ﴿٢٤﴾ مِّمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِ‌قُوا فَأُدْخِلُوا نَارً‌ا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُم مِّن دُونِ اللَّـهِ أَنصَارً‌ا ﴿٢٥﴾ وَقَالَ نُوحٌ رَّ‌بِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْ‌ضِ مِنَ الْكَافِرِ‌ينَ دَيَّارً‌ا ﴿٢٦﴾ إِنَّكَ إِن تَذَرْ‌هُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرً‌ا كَفَّارً‌ا ﴿٢٧﴾ رَّ‌بِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارً‌ا ﴿٢٨﴾ | به نام خداوند رحمتگر مهربان ما نوح را به سوى قومش فرستاديم كه: «قومت را، پيش از آنكه عذابى دردناك به آنان رسد، هشدار ده.» (۱) [نوح] گفت: «اى قوم من، من شما را هشدار دهنده‌اى آشكارم، (۲) كه خدا را بپرستيد و از او پروا داريد و مرا فرمان بريد. (۳) [تا] برخى از گناهانتان را بر شما ببخشايد و [اجل] شما را تا وقتى معين به تأخير اندازد. اگر بدانيد، چون وقت مقرر خدا برسد، تأخير بر نخواهد داشت. (۴) [نوح] گفت: «پروردگارا، من قوم خود را شب و روز دعوت كردم، (۵) و دعوت من جز بر گريزشان نيفزود. (۶) و من هر بار كه آنان را دعوت كردم تا ايشان را بيامرزى، انگشتانشان را در گوشهايشان كردند و رداى خويشتن بر سر كشيدند و اصرار ورزيدند و هر چه بيشتر بر كبر خود افزودند. (۷) سپس من آشكارا آنان را دعوت كردم. (۸) باز من به آنان اعلام نمودم و در خلوت [و] پوشيده نيز به ايشان گفتم. (۹) و گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او همواره آمرزنده است. (۱۰) [تا] بر شما از آسمان باران پى در پى فرستد. (۱۱) و شما را به اموال و پسران، يارى كند، و برايتان باغها قرار دهد و نهرها براى شما پديد آورد. (۱۲) شما را چه شده است كه از شكوه خدا بيم نداريد؟ (۱۳) و حال آنكه شما را مرحله به مرحله خلق كرده است. (۱۴) مگر ملاحظه نكرده‌ايد كه چگونه خدا هفت آسمان را تُوبرتُو آفريده است؟ (۱۵) و ماه را در ميان آنها روشنايى‌بخش گردانيد و خورشيد را [چون] چراغى قرار داد. (۱۶) و خدا[ست كه] شما را [مانند] گياهى از زمين رويانيد؛ (۱۷) سپس شما را در آن بازمى‌گرداند و بيرون مى‌آورد بيرون‌آوردنى [عجيب]! (۱۸) و خدا زمين را براى شما فرشى [گسترده] ساخت، (۱۹) تا در راههاى فراخ آن برويد.» (۲۰) نوح گفت: «پروردگارا، آنان نافرمانى من كردند و كسى را پيروى نمودند كه مال و فرزندش جز بر زيان وى نيفزود. (۲۱) و دست به نيرنگى بس بزرگ زدند. (۲۲) و گفتند: زنهار، خدايان خود را رها مكنيد، و نه «وَدّ» را واگذاريد و نه «سُواع» و نه «يَغُوث» و نه «يَعُوق» و نه «نَسْر» را. (۲۳) و بسيارى را گمراه كرده‌اند. [بار خدايا،] جز بر گمراهى ستمكاران ميفزاى.» (۲۴) [تا] به سبب گناهانشان غرقه گشتند و [پس از مرگ] در آتشى درآورده شدند و براى خود، در برابر خدا يارانى نيافتند. (۲۵) و نوح گفت: «پروردگارا، هيچ كس از كافران را بر روى زمين مگذار، (۲۶) چرا كه اگر تو آنان را باقى گذارى، بندگانت را گمراه مى‌كنند و جز پليدكار ناسپاس نزايند. (۲۷) پروردگارا، بر من و پدر و مادرم و هر مؤمنى كه در سرايم درآيد، و بر مردان و زنان با ايمان ببخشاى، و جز بر هلاكت ستمگران ميفزاى.» (۲۸) |
| سوره پیشین: سوره معارج | سوره نوح سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی | سوره پسین: سوره جن |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ خرمشاهی، «سوره نوح»، ص۱۲۵۸.
- ↑ صفوی، «سوره نوح»، ص۸۳۰.
- ↑ صفوی، «سوره نوح»، ص۸۳۰.
- ↑ رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۳۶۰و۵۹۶.
- ↑
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۵۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۵۳.
- ↑ خرمشاهی، «سوره نوح»، ص۱۲۵۹-۱۲۵۸.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ،ج ۲۰، ص۲۶.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ،ج ۲۰، ص۲۶-۲۷؛ مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج ۲۵، ص ۵۸.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۳۰.
- ↑ حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۲۳.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۵۴۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج ۲۵، ص ۵۹.
- ↑ رک: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۵۴۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج ۲۰، ص۲۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج ۲۵، ص ۵۹؛ شاهعبدالعظيمى، تفسير اثنى عشرى، ۱۳۶۳ش، ج۱۳، ص ۳۲۵؛ طوسى، التبيان في تفسير القرآن، ج۱۰، ۱۳۳؛ كاشانى، منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج۱۰، ص۱۷؛ بروجردى، تفسير جامع، ۱۳۶۶ش، ج۷، ص ۲۴۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ،ج ۲۰، ص۲۸.
- ↑ طبری آملی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۷؛ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۰۵.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص ۱۴۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۹۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۳۷.
- ↑ قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ ، ص۹۰۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۵۴۰
- ↑ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۰.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۴۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۱۶.
- ↑ بحرانی، تفسیرالبرهان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۹۵.
- ↑ این سوره به نظر قاریان کوفه ۲۸، به نظر قاریان بصره و شام ۲۹ و به عقیده بعضی دیگر از قاریان ۳۰ آیه است که نظریه اول مشهور است.(خرمشاهی، «سوره نوح»، ص۱۲۵۸.)
- ↑ ممتحنات ۱۶ سوره قرآن است که گفته شده سیوطی آنها را به نام ممتحنات ذکر کرده است.(رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۵۹۶) این سوره‌ها عبارتند از: فتح، حشر، سجده، طلاق، قلم، حجرات، تبارک، تغابن، منافقون، جمعه، صف، جن، نوح، مجادله، ممتحنه و تحریم (رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۳۶۰.)
- ↑ در سوره‌های شعرا، مؤمنون، اعراف، انبیا و به ویژه در ۲۵ آیه از سوره هود (آیات ۲۵ تا ۴۹) به داستان نوح پرداخته شده است.
- ↑ ترجمه: بازگفتم: به درگاه خدای خود توبه کنید و آمرزش طلبید که او بسیار خدای آمرزنده‌ای است.تا باران‌های پربرکت آسمان را پی در پی بر شما فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغ‌های سرسبز و نهرهای جاری در اختیارتان قرار دهد!
- ↑ به عنوان نمونه: قال رسول الله صلى الله عليه و آله: .. من استبطأ الرزق فليستغفر الله... عن على عليه السلام انه قال: و الاستغفار يزيد في الرزق.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- بحرانی، سید هاشم، البرهان، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
- بروجردی، محمدابراهیم، تفسیر جامع، تهران، کتابخانه صدر، ۱۳۶۶ش.
- حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق.
- خرمشاهی، قوام الدین، «سوره حج»، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۲ش.
- شاه‌عبدالعظیمی، حسین، تفسیر اثنی عشری، تهران، میقات، ۱۳۶۳ش.
- صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
- صفوی، سلمان، «سوره نوح»، در دانشنامه معاصر قرآن کریم، قم، انتشارات سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
- طبرى آملى صغير، محمد بن جرير بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دارالثقافه، ۱۴۱۴ق.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح: عاملی، احمد حبیب، بیروت،دار إحیاء التراث العربی.
- فرهنگ‌نامه علوم قرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، نشر مشعر، چاپ اول۱۳۸۷ش.
- کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
- کلینی، محمد بن‌یعقوب، الکافی، محقق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران،دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمّد باقر بن محمّد تقی، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش.
- نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ق.
پیوند به بیرون